Ustawienia w siatkówce
W siatkówce rozróżniamy ustawienia, które możemy też nazywać rotacjami. Na boisku mamy sześciu zawodników, więc mamy 6 podstawowych ustawień. Zawsze numer rotacji to strefa w której jest rozgrywający. Natomiast strefa to miejsce na boisku (w teorii prostokąt o wymiarach 3 x 4,5 m) który ma swój numer. Dla dzisiejszego wpisu ważne jest to że stref na boisku mamy 6. Dla statystyków stref jest aż 36 !(9 podstawowych oraz 4 podstrefy oznaczane literką A,B,C,D)!
Podstawowe strefy boiska
Zatem,na przykład jeżeli rozgrywający znajduje się w 3 strefie mamy do czynienia z ustawieniem numer 3.
R1
W ustawieniu R1 rozgrywający przechodzi do 2 linii, nie może więc wykonać kiwki, ponieważ zawodnicy drugiej linii nie mogą wykonywać ataku pomiędzy siatką a linią trzeciego metra, kiedy atakowana piłka znajduję się powyżej górnej taśmy. Często w tym ustawieniu w kategoriach młodzieżowych możemy usłyszeć “Sypa w drugiej”. Co znaczy właśnie tyle, że rozgrywający przeszedł do drugiej linii co podkreśliliśmy na początku, zatem jest to wskazówka dla blokujących, że nie muszą skupiać się na pilnowaniu kiwki, oraz że atakujący znajduje się w pierwszej linii. Jest to ustawienie, w którym rozgrywający jest zawodnikiem wykonującym zagrywkę. W ustawieniu do przyjęcia rozgrywający ma sporą drogę do przebycia. Jak widzimy na rysunku musi on stać za przyjmującym, znajdującym się w drugiej strefie lub być na równi z nim ze względu na przepisy, które mówią, że zawodnik drugiej linii nie może być przed zawodnikiem odpowiadającym mu w pierwszej linii. Jest to jedyne ustawienie w którym atakujący atakuje na lewym skrzydle (odnosi się to do ustawienia do przyjęcia) .
R6
W ustawieniu R6 rozgrywający znajduję się w strefie 6, czyli w środkowej strefie boiska w drugiej linii. Zawodnicy pod siatką (rozgrywający, środkowy oraz atakujący) tworzy charakterystyczne trójkąt. W pierwszej linii znajduje się zatem trzech zawodników mogących wykonać atak – przyjmujący na lewym skrzydle, atakujący na prawym oraz środkowy, co jest korzystne dla zespołu. Często oznacza to również wyższą linię bloku. W tym ustawieniu zagrywa zawodnik przyjmujący. Po wykonaniu serwisu wbiega do obrony do strefy 6. Duża strefa konfliktu w trakcie przyjęcia zagrywki tworzy się w wyżej opisanym trójkącie. Środkowy oraz atakujący którzy są w ruchu często są punktem w który drużyny chcą zdobyć punkt lub wykluczyć zawodnika przyjmującego piłkę.
R5
W ustawieniu 5 rozgrywający znajduje się z lewej strony boiska w drugiej linii. Podobnie jak w poprzednim ustawieniu w pierwszej linii znajduje się trzech zawodników mogących wykonać atak. Jest to ustawienie w którym zagrywa środkowy. Oznacza to też, że w momencie w którym zespół wykonuje zagrywkę na boisku nie znajduje się zawodnik libero, co może powodować, że obrona jest nieco utrudniona, gdyż środkowi są zazwyczaj znacznie mniej ruchliwymi graczami, więc podbicie piłki przysparza im więcej trudności. Warto zwrócić uwagę na wbieganie rozgrywającego z ustawienia R5. W tym ustawieniu widzimy, że rozgrywający wbiega z lewej strony, więc ciężej będzie mu rozegrać piłkę zagraną do strefy numer 2. Zdarza się w statystyce w tym ustawieniu, że strefa przyjęcia perfekcyjnego jest nieco przesunięta ze strefy “zero” (miejsce gdzie zazwyczaj rozgrywający rozgrywają piłkę) w kierunku osi boiska.
R4
Jest to ustawienie, w którym rozgrywający “wraca” do pierwszej linii co może być uznawane za pewnego rodzaju osłabienie linii ataku, gdyż atakujący przez kolejne trzy ustawienia będzie znajdował się w drugiej linii i będzie wykonywał atak zza linii trzeciego metra z pierwszej strefy. Można wówczas usłyszeć okrzyk “Sypa w pierwszej”. Zarazem jest to rotacja, w której atakujący jest graczem zagrywającym. Znowu mamy sytuację gdzie rozgrywający wbiega z lewej strony. Częstym błędem rozgrywającego w tym ustawieniu jest zbyt wczesny obrót i zatrzymanie się w oś lub przed osią boiska, co powoduje, że przy piłce dogranej idealnie do “zera” rozgrywający ma kłopoty z wystawą piłki a przecież nie o to nam chodzi. Duża strefa konfliktu w przyjęciu tworzy się w 4 strefie gdzie środek przesuwa się do prawej strony co może powodować trudności w przyjęciu piłki.
R3
W tym ustawieniu zawodnik rozgrywający znajduje się w środkowej strefie w pierwszej linii. Oznacza to że przy dobrym przyjęciu swojego zespołu powinien mieć najkrótszą drogę do przebycia w celu rozegrania przyjętej piłki. Zagrywkę w tym ustawieniu wykonuje drugi z zawodników przyjmujących. W pewnych sytuacjach możemy w tym ustawieniu spotkać drużyny które zostawiają swojego atakującego na pipie (atak z 3 metra wykonywany najczęściej przez przyjmującego w środkowej części boiska) a przyjmujący atakuje z 1 strefy.
R2
Jest to ustawienie, w którym rozgrywający znajduje się w pierwszej linii, po prawej stronie boiska. Zagrywka wykonywana jest przez drugiego ze środkowych. Analogicznie jak w ustawieniu 5, podczas wykonywanej zagrywki na boisku brakuje gracza na pozycji libero.
Charakterystyczne punkty ustawień
- W ustawieniach R1,R6,R5 mocna jest pierwsza linia z powodu trzech zawodników, którzy mogą zaatakować, przeciwieństwem są ustawienia R4,R3,R2 gdzie w pierwszej linii jest rozgrywający, co często w kategoriach młodzieżowych jest osłabieniem
- Libero nigdy nie przyjmuje w strefie 5
- W ustawieniach R5, R4, R2 zawodnik libero przyjmuje w strefie 1 a w pozostałych w strefie 6.
- R6 jest jedynym ustawieniem gdzie atakujący nie może pomagać w przyjęciu zagrywki
- Baza K1 jest to najbardziej podstawowa baza w siatkówce. Od grania tej bazy zaczyna się od najniższej kategorii młodzieżowej. Środkowy idzie do ataku bezpośrednio przed rozgrywającym. Jeśli mówimy o ataku jest to najprostsza piłka dla rozgrywającego, gdzie odległość toru lotu piłki jest niewielka