W siatkówce są elementy gdzie ocena zagrania nie podlega żadnym dyskusjom. Atak może być skończony, podbity w górę do gry, obroniony lecz piłka nie jest do gry itd… Wszystkie te konsekwencje ataku są w jasny sposób określone i nie da się pomylić ataku skończonego oraz ataku obronionego. A co w przypadku przyjęcia? Przyjęcie jest to element, który podlega najbardziej subiektywnej ocenie w siatkówce. Gdy jako statystycy porównujemy między sobą te same mecze, zazwyczaj istnieją co najmniej kilkuprocentowe różnice w ocenie przyjmowanych piłek. Czy to jest znakiem, że któryś statystyk piszę źle? Oczywiście, że nie! Ale dlaczego? Przekonacie się poniżej.

Każdy statystyk ma własne kryteria oceny przyjęcia. Oczywiście jest to najczęściej ustalane przez całe sztaby szkoleniowe i później cały sezon oceniamy ten element zgodnie z tymi ustaleniami. Wiele też zależy od tego co gra drużyna. Przykładowo  można poszerzyć strefę przyjęcia perfekcyjnego w głąb boiska, jeżeli mamy bardzo dobrego środkowego, któremu nie sprawia trudności gra z piłki metr od siatki oraz rozgrywającego, który jest w stanie dostarczyć idealną piłkę.

Do czego nam jest potrzebna ocena przyjęcia zagrywki?

Moglibyśmy zaryzykować stwierdzeniem, że ocena przyjęcia zagrywki jest kluczowa nie tylko do przygotowania taktyki na przeciwnika, ale również oceny własnej gry, jak jesteśmy skuteczni na danej piłce i co możemy poprawić? Z każdym przyjęciem piłki wiąże się inny rozkład rozegrania. I nie jest to jedynie ocena na podstawie efektów. Ważną kwestią są również strefy (szczegółowo opisane w poprzednim artykule) do których przechodzimy w następnym punkcie

Strefy przyjęcia zagrywki początkowym punktem rozegrania w Volleystation

W statystyce oprócz pierwszej piłki każde zagranie następuje po sobie. Więc naturalnym jest, że strefa końcowa jednego zagrania będzie początkową dla drugiego. Tak jest właśnie między innymi z elementem przyjęcia. Patrząc na poniższy przykład, możemy odczytać, że zawodnik gości przyjął zagrywkę ze strefy 6D (gdzie D jest oznaczeniem podstrefy) do strefy 3B (tak zwana strefa “zero”), co za tym idzie w kolejnej akcji mamy informację o tym że zawodnik tej samej drużyny rozegrał piłke w bazie 7 (bazy będą opisane w jednym z naszych kolejnych artykułów) z tej samej strefy co strefa końcowa przyjęcia zawodnika, który piłkę odbierał. Warto dodać, że tłumaczenie statystyki opieramy na polskim programie Volleystation, w którym strefy uzupełniają się automatycznie jedna po drugiej. Oznacza to, że jeśli wpisujemy przyjęcie do strefy 3B automatycznie wystawa jest ze strefa startową 3B co ułatwia poruszanie się po filtrach w arkuszach czy raportach.

Fragment kodu z programu Volleystation

Dla dociekliwych ciekawostka: tę akcję opisałbym kodem: 02SM16D.043B# K7 [Dalsza część kodu]. Przedstawiamy to ponieważ istnieje kilka sposobów pisania a ten przedstawiony wydaje się być najbardziej korzystny.

Jak strefy przyjęcia wpływają na dalszą analizę gry?

Na podstawie strefy przyjęcia możemy zaobserwować specyficzną i poukładaną grę przeciwnika. Może się zdarzyć, że znajdziemy rozgrywającego który nie umie rozgrywać piłki dostarczonej ze strefy 7, więc jest to strefa początkowa przyjęcia. Następnie strefa końcowa. I tutaj zahaczamy o strefę początkową wystawy. Nie chcąc rozwijać tematu wystawy w tym artykule wspomnimy, że jedną z podstawowych analiz rozgrywającego jest sprawdzenie jak radzi sobie w przyjęciu do prawej/ lewej antenki, czyli innymi słowy, jak zachowuje się, gdy piłka przyjęta jest do drugiej lub do czwartej strefy.

Ocena przyjęcia zagrywki

Przyjęcie perfekcyjne (#) – Przyjęcie perfekcyjne jest to takie przyjęcie, z którego zagrać możemy każdą opcję w ataku. Jest to piłka o komfortowej paraboli lotu dograna do strefy “zero”. Statystycy mogą mieć różny system oceny przyjęcia perfekcyjnego. Może być to ocena bez względu na rotację lub ze względu na rotacje (wszystko zależy od rozgrywającego i środkowego). Niekiedy może się okazać, że przyjęcie perfekcyjne dla danej drużyny w ustawieniach R5 oraz R4 jest definiowane inaczej niż w pozostałych ustawieniach

Przyjęcie dobre  (+) – Przyjęcie które powoduje niewielki ruch rozgrywającego od strefy “zero”. Rozgrywający wykonuje najczęściej 2, 3 kroki do wystawy piłki. Parabola lotu piłki jest wysoka pozwalająca na bezproblemowe zagranie wszystkich opcji.

Przyjęcie pozytywne (# +) – Wartość która jest widoczna na statystykach. Brane jest pod uwagę zarówno przyjęcie dobre jak i perfekcyjne.

Przyjęcie na wykrzyknik (3 m) (!) – Przyjęcie które jest neutralne. Co znaczy że nie określamy go pozytywnie ale też nie jest negatywnym. Przyjęcie ! jest to przyjęcie na 3 metr, ale również przyjęcie które jest dograne do prawej lub lewej linii boiska pomiędzy siatką a trzecim metrem (w zależności od sytuacji, gdyż czasem może być ono pisane na -). Na takim przyjęciu zostają nam zazwyczaj dwie opcje w ataku (najważniejsze w tym pojęciu jest to, że środkowy jest wyłączony lub mało aktywny). Jednak zależy to od poziomu zespołu, bywa czasem tak, że przy dobrym rozgrywającym gra środkiem dalej jest możliwa i często wykorzystywana, zwłaszcza przy piłkach z trzeciego metra.

Przyjęcie negatywne (-) – Przyjęcie negatywne możemy podzielić ze względu na strefę końcową przyjęcia (tam gdzie piłka została przyjęta) oraz parabole lotu piłki. W przypadku pierwszego wspomnianego przyjęcie negatywne to takie które przyjmiemy za 3 / 3,5 metra (bądź na do drugiej lub czwartej strefy – w zależności od przyjętych kryteriów). W tym przypadku nawet jeśli parabola lotu piłki jest wysoka oznaczamy to jako minus. I drugi podział ze względu na parabolę lotu piłki. Tor lotu piłki w przypadku dogrania do stref perfekcyjnego, pozytywnego, czy neutralnego przyjęcia jest niska co uniemożliwia grę każdą opcją i najczęściej skłania nas do WYSTAWY! (nie mylić z rozegraniem) piłki, często taką piłkę w ostatniej chwili rozgrywający wystawia sposobem dolnym, bądź z kolan.

Przyjęcie na drugą stronę siatki (/) – W ten sposób określamy sytuację, w której piłka od razu po przyjęciu przechodzi na drugą stronę siatki, wracając na stronę drużyny zagrywającej, która dostaje szansę na wyprowadzenie akcji z tak zwanego freeballa, bądź też na atak z przechodzącej piłki.

Błąd przyjęcia (=) – Błędy przyjęcia zagrywki możemy podzielić na dwa typy: piłka w boisko lub zawodnik aut/boisko. Jeśli zawodnik odpowiedzialny za przyjęcie danej piłki nie dotknął jej a piłka wpadła w boisko co dało asa serwisowego mamy do czynienia z pierwszym typem. Jeśli zawodnik przyjął piłkę jednak rozgrywający lub inny zawodnik nie był w stanie dotknąć piłki jest to typ drugi. Mamy wtedy do czynienia kolejno z asem serwisowym bezpośrednim oraz pośrednim.

Efektywność przyjęcia – Od przyjęcia pozytywnego odejmuje się popełnione błędy i dzieli się przez liczbę wszystkich wykonanych przyjęć.