Wstęp

“Zdobądź punkt w pierwszej akcji” – to zdanie może być często usłyszane podczas rozgrywek siatkarskich. Nie jest to odkryciem, że chodzi o zdobycie punktu po zagrywce przeciwnika, czyli jak nasza drużyna przyjmuje. Ale dlaczego jest to tak istotne? Bo jest to akcja która jest najbardziej zależna od nas, każda kontra powoduje, że stajemy się mniej odpowiedzialni za zdobyty punkt. Przeanalizowaliśmy dla Was pięć opisanych statystycznie lig tj. PlusLiga, I Tauron Liga, MP Juniorów, MP Kadetów oraz MP Młodzików. 

Statystyki ataku po przyjęciu w raporcie meczowym

W standardowych raportach meczowych (które dla Plusligi są dostępne na stronie (www.plusliga.pl) są dostępne skrótowe informacje na temat ataku po pozytywnym przyjęciu, co pokazywaliśmy przy okazji w artykule o raportach meczowych. Za pośrednictwem środkowej tabeli znajdującej się w dolnej części raportu możemy poznać informacje odnoszące się do błędów, ataków zablokowanych, punktów z ataku czy ogólnej liczbie ataków.

Atak po przyjęciu

Każda liga rządzi się swoimi prawami. Każda liga ma swój poziom i jest to naturalna kolej rzeczy. Dzięki przeanalizowanym danym widzimy wyraźnie jak ligi wypadają na tle innych rozgrywek. Widzimy, że nieprzypadkowo drużyny z  najwyższych miejsc PlusLigi są aktualnie najlepsze. Gdyby zamiast słupków na wykresie widniały krzywe, w większości przypadków tendencja od lewej (PlusLiga 1-7) do prawej (Młodzik) strony byłaby malejąca. Największe różnice możemy zauważyć pomiędzy młodzikiem a kadetem na tle innych lig. 

Problem pierwszej strefy w kategoriach młodzieżowych

Na podstawie przeanalizowanych danych widać wyraźnie, że skuteczność pierwszej strefy w kategoriach młodzieżowych jest niższa, zwłaszcza jeśli popatrzymy na młodzika czy kadeta. Powodem może być po prostu trudność samego zagrania. Ataku z pierwszej linii zawodnicy uczą się od minisiatkówki. Atak z drugiej linii jest wprowadzany dopiero później i zawodnicy dopiero poznają dobrze ten element, szybko się poprawiając w tym elemencie to widać na wykresie.

Nieskuteczność pipe

I kolejna kombinacja z drugiej linii, tym razem atak z szóstej strefy. Podobna sytuacja co w ataku ze strefy pierwszej. Ponadto nieskuteczność pipe może mieć powód gdzie indziej. Często zdarza się, że piłki sytuacyjne w kontrze po obronie trafiają do ataku właśnie do szóstej strefy. Jak wiemy piłka sytuacyjna jest obarczoną zazwyczaj słabą jakością, i z tą piłką “coś trzeba zrobić”. Dlatego są to piłki przebijane na drugą stronę, a nie punktowe ataki.

Rozkład ataku po pozytywnym przyjęciu

Na powyższym wykresie możemy zaobserwować jak zmienia się rozkład ataku podczas rozwoju zawodników. W najmłodszej kategorii wiekowej zdecydowanie dominującym zagraniem jest atak z lewego skrzydła, gdzie trafia aż 45% piłek, podczas gdy w późniejszych kategoriach, od kadeta aż do zespołów z najwyższej klasy rozgrywkowej procent piłek, które trafiają na lewe skrzydło oscyluje w okolicach 30%. Natomiast podczas rozgrywek juniorów i juniorów młodszych najczęstszym wyborem jest gra przez środek, jako że jest ona zaskakująca i przynosi wiele korzyści. W młodziku jest on bardzo rzadko wykorzystywany, ze względu na mniejsze umiejętności techniczne zawodników. Atak z drugiej strefy, czyli wykorzystywanie atakującego, będącego w ustawieniach w pierwszej linii, jest częściej oglądane w rozgrywkach młodzieżowych niż seniorskich. Najwięcej piłek trafiło tam podczas rozgrywek kadetów, natomiast najmniej – w zespołach z górnej części tabeli plusligowej. Natomiast atak z pierwszej strefy jest częściej oglądany w zespołach seniorskich, gdyż wymaga większej siły oraz odpowiednich umiejętności technicznych. Podobnie atak z szóstej strefy jest w znacznie większym stopniu wykorzystywany w zespołach seniorskich, natomiast najmniej chętnie korzystają z niego juniorzy.

Atak po przyjęciu w PlusLidze

Jak możemy się domyśleć pośród pięciu przeanalizowanych przez nas lig najwyższy procent skuteczności po przyjęciu pozytywnym będzie w Pluslidze. Średnia skuteczności ataku wynosi 59%. Większość drużyn oscyluje wokół tej liczby z wyjątkiem drużyny z Lublina, gdzie skuteczność wynosi zaledwie 52%. 

Rozgrywający rozpatrując ogół ligi rozrzucają piłki po równo na środek, lewe oraz prawe skrzydło. Pipe (atak z drugiej linii wykonywany najczęściej przez przyjmujących) stanowi około 10% wszystkich ataków na przyjęciu pozytywnym. 

Najczęściej na grę lewym skrzydłem decydują się zespoły z Zawiercia i Nysy, natomiast najrzadziej wybierają te opcję zawodnicy Jastrzębskiego Węgla. Swoich środkowych najczęściej wykorzystuje Skra, natomiast w najmniejszym zakresie korzysta z nich Aluron. Prawe skrzydło najczęściej wybierają gracze Lublina, Jastrzębskiego Węgla  i Projektu Warszawa. Natomiast z szóstej strefy najczęsciej korzystają zespoły z Lubina i JW.

Skuteczność ataku po pozytywnym przyjęciu

Najskuteczniejszym zagraniem jest pipe, ze względu na to, że jest on grany najrzadziej, a co za tym idzie jest najbardziej zaskakującą kombinacją. Wysoką skutecznością w większości zespołów cieszy się też gra przez środek, jako że najczęściej zawodnicy atakujący mierzą się wówczas z pojedynczym blokiem.

Porównując drużyny 1-7 oraz 8-14 plusligi na pierwszy rzut oka możemy zauważyć, że jak w przypadku drużyn z dolnej części tabeli pipe jest na poziomie 60%, tak drużyny 1-7 mają skuteczność wyższą. Bardzo wysoką skutecznością w ataku z szóstej strefy może pochwalić się drużyna z Olsztyna osiągając prawie 80% skuteczności w ataku po pozytywnym przyjęciu. Ciekawa jest też skuteczność Olsztyna na lewym skrzydle, która jest niższa niż innych drużyn w tej części tabeli, jednak inne opcje ataku nieco nadrabiają tą niższą skuteczność

Efektywność ataku po pozytywnym przyjęciu

Dość oczywistą obserwacją jest to, że im wyższa kategoria wiekowa i im wyższy poziom rozgrywek tym efektywność ataku jest większa. Wynika to z tego że zawodnicy popełniają coraz mniej błędów i są lepiej wyszkoleni technicznie. Ciekawe jest to, że juniorzy mają zdecydowanie większą efektywność ataku z drugiej strefy niż zawodnicy grający w pierwszej lidze, a ponadto osiągają wyższą łączną efektywność ataku z prawego skrzydła niż zespoły dolnej połowy tabeli plusligowej i zbliżają się poziomem do najlepszych zespołów w naszym kraju. Natomiast w akcjach granych przez lewe skrzydło to kadeci przewyższają znacznie swoich starszych kolegów i zbliżają się do poziomu pierwszej ligii. Ponadto w grze przez środek zespoły pierwszoligowe są efektywniejsze niż drużyny zajmujące miejsca 8-14 w PlusLidze.  Zastanawiające może tez być to, że najmłodsi zawodnicy osiągają znacznie lepszą efektywność ataku z szóstej strefy niż zawodnicy grający w kategorii juniorów młodszych.

Nie jest zaskoczeniem, że zespoły z dolnej połowy tabeli charakteryzują się niższą efektywnością ataku po pozytywnym przyjęciu niż zespoły zajmujące wyższe lokaty. Różnice w średniej efektywności między górną a dolną częścią tabeli oscylują w okolicach 5%.

Zdecydowanie najniższą efektywność ataku z 1 strefy osiągają Gdańsk i Bełchatów, gdzie wynosi ona jedynie 18%, najwyższą efektywność to zagranie przynosi w zespołach Jastrzębskiego Węgla i Olsztyna, gdzie jest ona powyżej 50%, co pokazuje że zawodnicy na pozycji atakującego przynoszą dużo korzyści tym zespołom, w ustawieniach, w których przebywają w drugiej linii.   Natomiast atak z prawego skrzydła, z pierwszej linii największą efektywność daje zespołowi z Suwałk, natomiast najniższą zespołowi z Lubina. Patrząc łącznie najmniej korzyści z gry prawym skrzydłem mają zespoły Skry i Trefla, co nie świadczy najlepiej o postawie atakujących tych drużyn w sezonie bieżącym. Natomiast drużyny Indykpolu i JW mogą być najbardziej zadowolone z gry swoich atakujących.

Lewe skrzydło przynosi najmniej korzyści w Nysie i Radomiu, czyli w zespołach zajmujących ostatnie miejsca w tabeli, a także, co zastanawiające, w zespole z Warmii i Mazur. Najefektywniej spisują się natomiast przyjmujące zespołów Jastrzębskiego Węgla i kędzierzyńskiej Zaksy. Gra z szóstej strefy najmniejszą efektywność ma w zespołach Trefla i Projektu Warszawa, natomiast najlepiej spisują się tu gracze z Bełchatowa i Olsztyna. Natomiast na środku najmniej efektywnie radzą sobie zawodnicy z Radomia, natomiast najlepszą efektywność osiągają zespoły Aluronu Warty Zawiercie oraz Asseco Resovi Rzeszów.