W statystyce siatkarskiej rozegranie jest jednym z podstawowych aspektów rozpatrywanych podczas analizy drużyny. Każdy początkujący statystyk z jedną pierwszych analiz z jaką się spotyka to analiza dystrybucji rozegrania, która definiuje jak rozgrywający gra ze swoimi zawodnikami. Jednak aspekt rozegrania można też rozpatrywać inaczej. W dzisiejszym artykule chcemy przedstawić aspekt statystyczny połączony z aspektem technicznym, czyli jakie są przyczyny powstawania niedokładności w rozegraniu.

OCENA ROZEGRANIA

Ocena rozegrania jest bardzo wymagająca i trudna. Należałoby zacząć od tego że często jest ona subiektywna i niełatwo czasem znaleźć niezależne wskaźniki oceny. Należy przede wszystkim wziąć pod uwagę czy rozgrywana piłka miała odpowiednią wysokość, czy została zagrana w dobrym tempie, czy było dobre zgranie/zrozumienie połączenie z atakującym zawodnikiem.

# – Perfekcyjne rozegranie – Rozegranie piłki bez bloku lub na pojedynczy blok

+ – Pozytywne rozegranie – Rozegranie na podwójny blok, gdzie atakujący ma pełną swobodę wyboru kierunku i opcji ataku

– – Rozegranie piłki uniemożliwiające dogodną formę ataku, zmusza atakującego do znalezienia wyjścia z niewygodnej sytuacji lub przebicia piłki na drugą stronę. Wchodzą tutaj najróżniejsze błędy popełnione przez rozgrywającego, takie jak

– rozegranie piłki zbyt blisko siatki

– rozegranie piłki zbyt daleko od siatki

– rozegranie piłki zbyt nisko

– niedociągnięcie piłki do antenki

– piłka przeciągnięta za antenkę

/ – Rozegranie na drugą stronę siatki 

= – Błąd odbicia, piłka niemożliwa do ataku

Na podstawie odpowiedniej oceny i efektów wyliczana jest efektywność rozegrania, która może być jednym z wskaźników ocen rozgrywającego.

OBSERWACJA POPRAWNEJ TECHNIKI ROZEGRANIA POPRZEZ STATYSTYKĘ

Statystycznie technikę rozegrania ciężko zbadać, jednak dzięki przedstawionej przez nas metodzie oceny rozegrania może to być łatwiejsze. Do wykonania analizy technicznej zawodnika wybieram opcję filtrowania zagrań i prześledzeniu samych rozegrań danego zawodnika. Dzięki dobrze ustawionej kamerze (gdzie o plusach takiego ustawienia kamery pisaliśmy w tym artykule https://volleyvalley.pl/?p=188), możemy dobrze prześledzić parabolę lotu piłki. 

Podczas badania paraboli lotu piłki ważne są kilka aspekty takie jak: czas pomiędzy rozegraniem a atakiem, najwyższy punkt na paraboli oraz miejsce końcowe paraboli (punkt przecięcia z siatką). Pierwszy i drugi aspekt bezpośrednio wpływają na tempo zagrania. W kategoriach młodzieżowych można zauważyć tendencję, że im wyższa kategoria tempo zagrania przez rozgrywających jest większe. Trzeci aspekt czyli punkt końcowy wpływa na jakość ataku i komfort zagrania przez atakującego tak rozegraną piłkę. Jest to dosyć ciężki element do transparentnego zbadania. Punkt przecięcia może być wyznaczany przez przedłużenie toru lotu piłki od miejsca ataku do pozornego ruchu piłki gdyby piłka nie została zaatakowana. W przypadku piłki QUICK punkt przecięcia z górną taśmą powinien być na zewnątrz boiska po zewnętrznej stronie od antenki. 

Przykładowa paraboli lotu piłki

TYPOWE TECHNICZNE BŁĘDY ROZGRYWAJĄCYCH

Rozegranie jest jedyną w swoim rodzaju pozycją. To zawodnicy na tej pozycji dotykają piłkę w prawie każdej akcji, starając się dokładnie wystawić oraz świetnie rozegrać – tak aby zmylić przeciwnika. Niestety dynamiczny charakter tej pozycji (przemieszczanie się w dość niewygodnych rotacjach, np. rotacja nr. 1) przyczynia się do pojawiania się błędów u zawodników na tej pozycji. 

Pierwszym błędem, który osobiście bardzo mi nie pasuje i próbuje wyeliminować, gdy tylko zauważę go u któregoś z moich zawodników to zaburzenia wyskoku w rozegraniu. Nazwałem to w dość medyczny sposób jednak na takie zaburzenie składa się kilka elementów. Pierwszym z nich jest doskakiwanie do piłki w celu nadrobienia spóźnienia w dobiegnięciu do niedociągniętej przez przyjęcie piłki (piłki na 2-3 metr od siatki). Rozgrywający w tej sytuacji próbuje zrekompensować braki w czasie przez doskok do piłki i rozegranie w locie. Niestety często dzieje się tak, że piłka opada mu przed klatkę piersiową a nie nad czołem przez co czystość oraz dokładność zagrania nie jest perfekcyjna, a w ekstremalnych przypadkach wręcz niemożliwa. W tym opisywanym przeze mnie przypadku bierzemy pod uwagę bardzo trudne piłki dla rozgrywającego. W mojej ocenie czas, w którym doskakują do piłki a ten, w którym przechodzą bez skoku pod piłkę jest podobny lub taki sam a dokładność zagrania różni się w tych dwóch opcjach. Drugim elementem jest niezrozumienie istoty skoku w rozegraniu, które występuje u początkujących rozgrywających. Skok w rozegraniu ma według mnie służyć do nadania tempa akcji ale przede wszystkim do nadania dodatkowej energii piłce. Na potrzeby artykułu zbadałem kilku topowych rozgrywających na świecie. Moment wystawy u wszystkich przeze mnie przeanalizowanych zawodników to ostatni moment wznoszenia zawodnika w trakcie skoku, gdzie opadanie następuje od razu po wystawie piłki. Dzięki temu dynamika dla dalszego źródła energii (górne kończyny) zostaje zachowana i przeniesiona na ręce. 

Drugim poważnym błędem jest złe miejsce odbicia piłki względem ciała rozgrywającego. Piłka po przyjęciu powinna dosłownie spadać na czoło rozgrywającego. Takie miejsce odbicia piłki przez zawodnika daje maksymalny komfort do rozegrania piłki we wszystkich opcjach na boisku. Piłka odbita za bardzo z przodu powoduje niekontrolowane obniżenie paraboli lotu piłki, przyspieszenie jej czyli spowodowanie zachwiania/ zmianę tempa akcji oraz obniża dokładność i prawdopodobieństwo że piłka będzie dociągnięta (przy wystawie do lewego skrzydła). W przypadku piłki odbitej za plecami konsekwencje zagrania są podobne. Nawiązując do złego miejsca odbicia piłki względem ciała rozgrywającego trzeba też wspomnieć o piłkach, które ze słownika slangu trenerskiego “sypy” próbują odbić piłkę, na lewo, bądź prawo od poprawnego miejsca odbicia (nad czołem zawodnika). W takiej sytuacji nieczystości piłki mogą nam przeszkodzić w dokładności.

Często obserwowanym przeze mnie przypadkiem jest również obniżanie piłki dla środkowych. Rozgrywający w trakcie odbicia obniża ręce z piłka jednocześnie unosząc się w górę. Dzięki temu w ekstremalnych przypadkach bilans energetyczny równa się zero co powoduje że piłka staje w miejscu gdzie rozgrywający ma piłkę nisko nad czołem (Nawet na wysokości zaledwie 2,43!). Jest to zdecydowanie za nisko dla środkowego.

Trudne piłki wymagają od rozgrywającego włączenia myślenia. Zdarzają się piłki, gdzie rozgrywający musi wystawić piłkę dołem. Niestety czasem zamiast dołożyć ręce i skierować je w kierunku wystawy rozgrywający wybierają “koszenie” piłki czy też jej podcinanie co może prowadzić do niekontrolowanej zmiany toru lotu piłki.